Trước thách thức biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, bảo hiểm thiệt hại cây lúa đang được xem là công cụ quản lý rủi ro quan trọng cho sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL. Mô hình do Agribank và ABIC phối hợp triển khai không chỉ hỗ trợ nông dân phục hồi sau thiên tai, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp đến năm 2030.

Rủi ro gia tăng trên “vựa lúa” lớn nhất nước

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) từ lâu được xem là “vựa lúa” của Việt Nam, nơi cung cấp hơn 50% sản lượng lúa gạo và 90% lượng gạo xuất khẩu của cả nước. Tuy nhiên, “vựa lúa” này đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng lớn.

Biến đổi khí hậu khiến hạn hán, xâm nhập mặn, mưa bão, sạt lở và dịch bệnh xảy ra thường xuyên, đe dọa trực tiếp sinh kế của hàng triệu nông hộ. Mỗi khi thiên tai ập đến, chỉ sau vài ngày, bao công sức, chi phí đầu tư của nông dân có thể tan theo nước lũ.

Bảo hiểm thiệt hại cây lúa: “Tấm lá chắn” giúp nông dân ĐBSCL an tâm bám ruộng

Trong bối cảnh đó, bảo hiểm nông nghiệp, đặc biệt là bảo hiểm thiệt hại cây lúa, được xem là “tấm lá chắn tài chính” giúp nông dân giảm rủi ro, an tâm bám ruộng và duy trì sản xuất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc triển khai bảo hiểm cây lúa tại ĐBSCL vẫn còn nhiều khó khăn, từ nhận thức của nông dân, chính sách hỗ trợ đến cơ chế phối hợp giữa các bên.

Nhằm tháo gỡ những nút thắt đó, vừa quua, tại xã An Phú (tỉnh An Giang), Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phối hợp với Agribank, Công ty Cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp (ABIC) và Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) đã tổ chức tọa đàm “Thách thức và giải pháp đối với bảo hiểm thiệt hại cây lúa tại ĐBSCL”.

Buổi tọa đàm có sự tham dự của đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp, chuyên gia và đặc biệt là tiếng nói từ chính người nông dân - những người trực tiếp chịu ảnh hưởng và cũng là đối tượng thụ hưởng chính của chính sách bảo hiểm nông nghiệp.

Bảo hiểm thiệt hại cây lúa - bảo vệ chi phí sản xuất, hỗ trợ tái đầu tư vụ mới

Theo ông Đỗ Minh Hoàng, Thành viên Hội đồng Quản trị chuyên trách, Trưởng ban Chỉ đạo Phát triển bảo hiểm nông nghiệp của ABIC, sản phẩm bảo hiểm thiệt hại cây lúa được thiết kế để bảo vệ chi phí đầu vào của nông dân trong từng vụ mùa, từ khi gieo sạ đến thu hoạch.

Ông Đỗ Minh Hoàng, Thành viên Hội đồng Quản trị chuyên trách, Trưởng ban Chỉ đạo Phát triển bảo hiểm nông nghiệp của ABIC phát biểu tại buổi tọa đàm

Thời hạn bảo hiểm kéo dài trong 1 năm, áp dụng cho tất cả các vụ gieo trồng. Khi rủi ro xảy ra, nông dân sẽ được bồi thường dựa trên diện tích bị tổn thất thực tế, theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa.

Có 4 nhóm rủi ro chính được bảo hiểm chi trả gồm: Bão, áp thấp nhiệt đới; mưa lớn, lũ lụt, sạt lở đất; hạn hán, xâm nhập mặn; mưa đá, sương muối, động đất, sóng thần.

Điểm đáng chú ý là bà con có thể linh hoạt lựa chọn nhóm rủi ro phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương. Đặc biệt, khác với bảo hiểm chỉ số thời tiết hiện nay, bảo hiểm thiệt hại cây lúa của ABIC dựa trên tổn thất thực tế, giúp bồi thường nhanh chóng mà không cần chờ công bố thiên tai từ chính quyền.

“Mục tiêu của sản phẩm này là bảo vệ chi phí sản xuất của bà con, giúp họ sớm phục hồi sau rủi ro, có điều kiện tái đầu tư vụ mùa mới, không bị đứt gãy sản xuất”, ông Hoàng khẳng định.

Tại An Giang, địa phương có diện tích tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL đến năm 2030 lớn nhất khu vực, Agribank giữ vai trò then chốt trong việc cung ứng tín dụng ưu đãi. Hiện Agribank Chi nhánh An Giang đang quản lý dư nợ hơn 75.000 tỷ đồng, trong đó hơn 70% phục vụ lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Ông Trần Văn Soul, Giám đốc Agribank Chi nhánh An Giang phát biểu tại buổi tọa đàm

Ông Trần Văn Soul, Giám đốc Agribank Chi nhánh An Giang, cho biết: “Chúng tôi đang xây dựng mô hình tập đoàn tài chính đa năng với ba trụ cột: ngân hàng - chứng khoán - bảo hiểm. Trong đó, bảo hiểm thiệt hại cây lúa của ABIC đóng vai trò quan trọng, giúp bảo vệ nguồn vốn tín dụng và mang lại lợi ích thiết thực cho người nông dân”.

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Agribank - ABIC - chính quyền địa phương, mô hình liên kết “tín dụng - bảo hiểm - hợp tác xã - nông dân” đang cho thấy hiệu quả rõ rệt: ngân hàng an toàn nguồn vốn, nông dân được bảo vệ rủi ro, hợp tác xã ổn định sản xuất, còn chính quyền giảm gánh nặng hỗ trợ thiên tai.

ABIC Kiên Giang chi trả quyền lợi bảo hiểm thiệt hại cây lúa cho các hộ dân tại xã An Phú, tỉnh An Giang

Niềm tin từ thực tế: Nông dân nhận bồi thường, an tâm sản xuất

Không chỉ là lý thuyết, hiệu quả của bảo hiểm thiệt hại cây lúa đã được kiểm chứng qua những câu chuyện thực tế tại xã An Phú (An Giang), nơi đầu tiên triển khai mô hình này.

Ông Huỳnh Văn Điều, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Phú An Hưng, chia sẻ: “Vụ mùa vừa qua, do mưa lớn kéo dài, nhiều diện tích lúa của bà con bị ngập úng, thiệt hại nặng. Nhờ tham gia bảo hiểm thiệt hại cây lúa, 5 hộ dân trong hợp tác xã được bồi thường tổng cộng gần 62 triệu đồng. Khoản tiền này giúp bà con có điều kiện tái sản xuất ngay, chuẩn bị vụ mới mà không phải vay mượn thêm”.

Theo ông Điều, điều đáng quý nhất là cảm giác yên tâm. Trước đây, mỗi khi có mưa bão, nông dân chỉ biết “trông trời, trông đất, trông mây”. Nay, với bảo hiểm, chúng tôi có điểm tựa tài chính, không còn lo mất trắng.

Đại biểu tham dự buổi tọa đàm “Thách thức và giải pháp đối với bảo hiểm thiệt hại cây lúa tại ĐBSCL”

“Bảo hiểm nông nghiệp thật sự rất cần thiết. Khi có bảo hiểm, bà con yên tâm sản xuất; ngân hàng cũng mạnh dạn cho vay hơn. Đây là chính sách nhân văn và thiết thực, mong rằng sẽ được nhân rộng ra khắp vùng ĐBSCL”, ông Điều bày tỏ.

Chứng kiến hiệu quả thực tế, ông Nguyễn Xuân Tiến, Chủ tịch UBND xã An Phú, cho rằng bảo hiểm thiệt hại cây lúa là bước đi đúng hướng trong phát triển nông nghiệp an toàn, bền vững.

“Chính quyền địa phương sẽ phối hợp chặt chẽ với Agribank và ABIC để tăng cường tuyên truyền, phổ biến lợi ích của bảo hiểm nông nghiệp. Chúng tôi coi đây là một phần trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và là chính sách an sinh nông thôn mới”, ông Tiến nói.

Thách thức và hướng đi cho tương lai

Dù mô hình đã bước đầu cho kết quả tích cực, nhưng việc triển khai bảo hiểm thiệt hại cây lúa tại ĐBSCL vẫn đối mặt với nhiều khó khăn.

Trước hết là tỷ lệ nông dân tham gia còn thấp. Một bộ phận người dân vẫn còn tâm lý e dè, chưa quen với khái niệm bảo hiểm trong sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, mức phí bảo hiểm, dù đã được hỗ trợ, vẫn là gánh nặng đối với một số hộ canh tác nhỏ lẻ. Ngoài ra, công tác truyền thông, hướng dẫn thủ tục ở cơ sở còn hạn chế; cán bộ hợp tác xã hoặc đại lý bảo hiểm chưa được đào tạo sâu, khiến việc triển khai còn lúng túng.

Bà con nông dân tham dự buổi tọa đàm

Theo ông Đỗ Minh Hoàng, để bảo hiểm nông nghiệp phát triển bền vững, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - nông dân.

“Nhà nước nên có cơ chế hỗ trợ phí bảo hiểm hợp lý; doanh nghiệp cần đơn giản hóa quy trình; còn người nông dân phải được tuyên truyền, hướng dẫn rõ để hiểu rằng bảo hiểm không phải chi phí mất đi, mà là đầu tư cho sự an toàn”, ông Hoàng đề xuất.

Về phía Agribank, ông Trần Văn Soul cho biết giai đoạn 2026-2030, ngân hàng sẽ tăng cường tín dụng cho chuỗi sản xuất lúa gạo xanh, sạch, phát thải thấp, đồng thời mở rộng hợp tác với ABIC để triển khai đồng bộ các sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng nông nghiệp.

Bảo hiểm thiệt hại cây lúa được xem là mảnh ghép quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững ngành lúa gạo Việt Nam. Khi người nông dân được bảo vệ trước rủi ro, họ sẽ mạnh dạn đầu tư, tuân thủ quy trình kỹ thuật, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm phát thải ra môi trường.

Ông Nguyễn Xuân Tiến khẳng định: “Đây không chỉ là chính sách kinh tế mà còn là chính sách nhân văn. Khi nông dân được bảo vệ, cả hệ thống sản xuất nông nghiệp sẽ vận hành ổn định, góp phần giữ vững an ninh lương thực quốc gia”.

Minh Khương - Hồng Cẩm
 

Quay trở lại