Từ vùng đất trũng phèn, hoang hóa, ai cũng ngán ngại, sau hơn 25 năm, gia đình anh Nguyễn Thanh Tuấn ở xã Hòa Điền, tỉnh An Giang đã khai khẩn, chuyển hóa, phục hóa thành công 5.000 công đất (500ha) thành cánh đồng lúa lớn thẳng cánh cò bay, trở thành mơ ước của nhiều người, với năng suất lên đến 10 tấn/ha/vụ.

Với tinh thần lao động miệt mài và sự sáng tạo, không ngừng ứng dụng công nghệ vào sản xuất, anh Nguyễn Thanh Tuấn (SN 1975, cư trú ấp Lung Lớn, xã Kiên Bình, huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang (cũ), nay là xã Hòa Điền, tỉnh An Giang) - Giám đốc doanh nghiệp tư nhân - trang trại Tuấn Linh đã góp phần nâng cao năng suất, tăng thu nhập cho gia đình và mang lại việc làm cho hàng chục lao động tại địa phương.

Nước mắt trên đồng phèn

Hơn 25 năm trước, vùng đất Lung Lớn chỉ là một khu vực trũng phèn hoang hóa, cây tràm, năng, và cỏ dại mọc lấn, nhiều người xem là "vùng đất chết" vì cho rằng không thể canh tác lúa trên vùng đất này.

Ngay cả các nhà khoa học lúc bấy giờ cũng khuyên chỉ nên trồng tràm, không nên làm lúa bởi sẽ rất khó thành công, nếu không muốn nói là cầm chắc thất bại. Nhưng gia đình anh Tuấn thì khác, họ quyết bám trụ, bởi tin rằng vùng đất này sẽ không phụ lòng người.

Từ vùng đất trũng phèn hoang hóa, ai cũng ngán ngại, sau 25 năm đã trở thành cánh đồng lúa lớn, mơ ước của nhiều nông dân

Anh Nguyễn Thanh Tuấn nhớ lại: Năm 1999, gia đình anh được Nhà nước cấp 700ha đất thuộc dự án trồng mía, thời hạn 50 năm.
Dù đã nỗ lực hết mình nhưng đất quá trũng và nhiễm phèn nặng, mía cho năng suất thấp, gia đình liên tục thua lỗ nặng. Đến năm 2005, anh Tuấn quyết định trả lại 200ha, chỉ giữ lại 500ha để chuyển sang trồng lúa cho đến ngày nay.

"Giai đoạn mới chuyển sang trồng lúa, đất vẫn còn phèn nặng lắm, dù gia đình bỏ rất nhiều công sức cải tạo đất, xổ phèn nhưng năng suất lúa không cao, chỉ từ 3-4 tấn/ha, rồi qua thời gian mới dần lên 4-5 tấn/ha. Cứ thế, mỗi năm gia đình tập trung cải tạo đất, xổ phèn, đến nay năng suất đã tăng lên 10 tấn/ha/vụ (vụ hè thu từ 7-8 tấn/ha, vụ đông xuân từ 9-10 tấn/ha)", ông Tuấn kể lại.

Ông nhớ lại những ngày tháng khó khăn ấy: "Có lần tôi và cha đứng nhìn ruộng đồng mà không cầm được nước mắt. Những bụi lúa quéo rễ khô cháy do phèn còn cao, công sức bỏ ra chẳng thu về được gì!". Đất như thử lòng người, nhưng chính nghị lực và tình yêu sâu đậm với cây lúa đã giúp cha con anh bám trụ.

Điểm tựa từ nguồn vốn của Agribank

Năm 2003, anh Tuấn được Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) cho vay 4 tỷ đồng để tiếp tục tu bổ đồng ruộng, đầu tư đê bao nhằm phát huy hiệu quả kép vừa làm đường giao thông vận chuyển vật tư, vừa chống lũ hiệu quả.
Cả cánh đồng được anh Tuấn chia thành 16 khu, mỗi khu được xẻ 3 kênh thủy lợi nội đồng vừa làm nhiệm vụ dẫn nước ngọt, vừa thau chua, rửa mặn, xổ phèn.

Sau 3 năm những công trình thủy lợi, những giải pháp kỹ thuật trị phèn đã phát huy tối đa tác dụng, đẩy những con nước đỏ ngầu lùi xa ra cánh đồng.

Sản lượng lúa liên tục tăng lên. Đất từ chỗ cho không ai lấy đã lên cả chục triệu đồng mỗi công. Tuy nhiên, hiệu quả thu về vẫn chưa nhiều do chi phí sản xuất quá lớn, thậm chí có thời điểm lúa sản xuất ra chất dài hàng kilômét nhưng không bán được.

Chuyển mình từ tư duy đến công nghệ

Từ thực tế đó, anh Tuấn thay đổi tư duy, xác định phải chọn giống lúa chất lượng cao, làm ra hạt gạo sạch thì mới mong khá lên được.

Năm 2015, khi giống lúa nếp thịnh hành, anh quyết định chuyển sang trồng nếp nhưng đầu ra bấp bênh, phải bán tháo bán đổ với giá 10.000 đồng/3kg, chấp nhận lỗ 50%. Không nản lòng, anh Tuấn tìm tòi, học hỏi kỹ thuật và quyết định chuyển sang canh tác 2 vụ lúa/năm với giống lúa ST25.

Năng suất bắt đầu ổn định, nhưng đầu ra của giống lúa này cũng không ổn định. Đến năm 2020, sau khi tìm hiểu kỹ thị trường, anh Tuấn quyết định hợp tác với công ty Sunrise Food và chuyển sang trồng lúa hữu cơ xuất khẩu, với giống lúa Nhật - DS1.
"Sản xuất lúa hữu cơ, xuất khẩu không đại trà, năng suất cao, đầu ra ổn định nên suốt 5 năm qua tôi rất yên tâm sản xuất", ông Tuấn chia sẻ.

Để giảm chi phí sản xuất, người nông dân này chọn sạ thưa bằng máy sạ hàng, chỉ dùng 60kg giống/ha thay vì sạ dày 300kg như trước. Lúa sạ thưa nở bụi khỏe, hạn chế sâu bệnh, giúp giảm chi phí giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.

Không chỉ thay đổi tư duy, anh Tuấn còn đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất, đầu tư 6 máy cày, 4 máy cấy, 2 máy gặt đập và 2 máy drone… Đặc biệt, anh còn cải tiến thành công máy làm đất "4 trong 1" giúp đẩy nhanh tiến độ khâu cày xới đất và trang phẳng mặt ruộng trước khi gieo sạ.

Trong khâu gieo sạ, bón phân cho lúa đều được anh sử dụng máy bay không người lái, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, gieo sạ đồng loạt đảm bảo lịch thời vụ. Tất cả những điều kiện này giúp anh Tuấn đáp ứng điều kiện khắt khe khi được một công ty chuyên xuất khẩu gạo sang thị trường Nhật, châu Âu chọn ký hợp đồng bao tiêu lúa hàng hóa.

Dù tất cả các công đoạn sản xuất lúa đều sử dụng máy móc công nghệ, nhưng theo anh Tuấn, do diện tích đất canh tác lớn nên máy móc sẽ làm không đều, nếu không bỏ công chăm chút thêm thì năng suất sẽ không cao. Do đó, sau khi máy cấy lúa xong, anh thuê thêm lao động dặm lúa, nhổ cỏ, thăm đồng... liên tục. Riêng bản thân anh cứ đều đặn mỗi ngày đi thăm đồng 2 lần sáng - chiều.

"Đặc biệt ở cây lúa, nếu không thăm đồng thường xuyên rủi ro rất cao. Vì sâu bệnh diễn biến rất nhanh, chỉ trong một ngày không phát hiện nó sẽ lây lan diện tích lớn. Chính vì thế làm lúa khâu thăm đồng rất quan trọng, khi phát hiện lúa bị bệnh xử lý kịp thời", anh Tuấn chia sẻ kinh nghiệm.

Gieo mầm hạnh phúc trên cánh đồng

Không dừng lại ở đó, anh còn phát triển dịch vụ nông nghiệp như cày xới, gieo sạ, phun thuốc, gặt đập… phục vụ bà con quanh vùng, góp phần giảm chi phí sản xuất. Trang trại của anh hiện giải quyết việc làm cho 108 lao động, trong đó 30 người làm thường xuyên, thu nhập bình quân 8 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, anh còn tạo việc làm cho 5 hộ nghèo, cận nghèo tại địa phương.

Từ năm 2024 đến nay, để mở rộng sản xuất, anh Tuấn liên kết với khoảng 100 hộ dân lân cận, sản xuất 300ha lúa hữu cơ, giống Nhật - DS1. Để hỗ trợ bà con yên tâm sản xuất, tất cả dịch vụ nông nghiệp từ lúa giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... và cả kinh phí sản xuất đều được cung cấp cho các hộ liên kết, cuối vụ anh thu mua lúa đầu ra.

Ngoài ra, để tăng thêm thu nhập, anh Tuấn còn làm thêm các dịch vụ nông nghiệp phục vụ cho bà con trong khu vực như: cày, xới, gieo sạ, tưới phân thuốc, gặt đập... cung ứng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...

Anh Nguyễn Thanh Tuấn lấy nhàu từ lò sấy

Tận dụng các đê bao quanh đất, anh Tuấn trồng 10.000 cây xoài keo, 15.000 cây dừa và 40.000 cây nhàu. Hiện xoài đã thu hoạch đến vụ thứ 3, mỗi vụ 60-70 tấn; dừa thu hoạch được 4 năm, mỗi ngày bán 200-300 trái; nhàu cứ 2 ngày thu khoảng 200kg. Đây là nguồn thu nhập bổ sung, đa dạng hóa mô hình kinh tế.

Không chỉ vậy, người nông dân này còn tích cực làm từ thiện, xây dựng cầu giao thông nông thôn trị giá hàng trăm triệu đồng, tặng hàng chục tấn gạo và hàng trăm suất quà Tết cho người nghèo mỗi năm. Đặc biệt, anh sắm hẳn một chiếc xe chuyển bệnh từ thiện để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.

“Có được cuộc sống hôm nay, ngoài sự cần cù của gia đình, tôi rất biết ơn sự quan tâm, hỗ trợ của các ngành, đặc biệt là Agribank đã tiếp sức để chúng tôi vượt khó. Tôi mong muốn thành công của mình sẽ tạo động lực cho nhiều hộ nông dân mạnh dạn chuyển đổi, ứng dụng khoa học vào sản xuất để cùng nhau làm giàu”, anh bộc bạch.

Câu chuyện của anh Nguyễn Thanh Tuấn là minh chứng cho tinh thần bền bỉ, dám nghĩ dám làm của người nông dân miền Tây. Nhờ sự đồng hành, tiếp sức kịp thời về vốn từ Agribank, anh đã biến vùng đất phèn hoang hóa thành cánh đồng lúa hữu cơ rộng lớn, góp phần vào chuỗi giá trị lúa gạo xanh, phát triển bền vững. Với những đóng góp ấy, anh vinh dự được công nhận là nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, nông dân xuất sắc toàn quốc, trở thành tấm gương sáng trong phong trào xây dựng nông thôn mới ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Minh Khương - Hồng Cẩm
 

Quay trở lại